13.2.12

Η αργκό του γηπέδου

Όταν ήμουν μικρότερος συνήθιζα να ακούω στο ραδιόφωνο έναν πολύ "δυνατό" συντελεστή εκπομπής που δε ζει πια. Αυτός συνήθιζε να μιλάει τη γλώσσα της ποδοσφαιρικής πιάτσας, χρησιμοποιούσε ατάκες "πεζοδρομιακές", ας το πούμε έτσι, και είχε την υψηλότερη ακροαματικότητα τότε στη Θεσσαλονίκη. 
Βγήκε κάποτε ένας καθηγητής και του είπε με συγκίνηση: "Κύριε, αυτές τις λέξεις πρέπει να τις πουλάτε..."
Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβω τι ήθελε να πει εκείνος ο ακροατής.
Οι κουβέντες του γηπέδου έχουν μία άγρια ομορφιά. Ανήκουν σε ένα γλωσσικό μικρόκοσμο που δεν αναπαράγεται σχεδόν πουθενά. Ακόμη και οι αθλητικογράφοι, που γνωρίζουν τις κουβέντες του γηπέδου, χρησιμοποιούν τον δικό τους ιδιαίτερο κώδικα και δεν χρησιμοποιούν τις εκφράσεις που είναι στιγματισμένες κατά κάποιο τρόπο ως λαϊκές. Για τους ερευνητές κάθε επιστημονικής απόχρωσης (λαογράφους, φιλολόγους, γλωσσολόγους) ούτε συζήτηση. Μοιραία θα ακούσεις τις εκφράσεις αυτές μόνο στο γήπεδο. Από τέτοιες λέξεις και ατάκες είπα να κάνω σήμερα ένα μικρό κατάλογο...



-"Έκοψε το καρπούζι στη μέση" 
-"Και τα κουκούτσια;"
Η κλισέ έκφραση που δηλώνει ότι κάποιος διαιτητής ήταν ακριβοδίκαιος, λαμβάνει συχνά μία "υποψιασμένη" απάντηση. Το καρπούζι μπορεί να κόβεται στη μέση, αλλά τα κουκούτσια, δηλαδή μικρότερης σημασίας φάσεις όπως φάουλ στο κέντρο, συχνά πηγαίνουν σε μία από τις δύο ομάδες. 

Προσκλησάκιας
Πρόκειται για τον γηπεδικό θαμώνα ο οποίος βρίσκει πάντα κάποιο τρόπο να μπει στο γήπεδο δωρεάν. Ο προσκλησάκιας θα βρει κάποιο γνωστό στα γραφεία της ομάδας, κάποιο δημοσιογράφο, και θα κάνει και τη γνωστή "λέζάντα" ότι μπαίνει μέσα στα επίσημα. 

Κοράκι
Ο διαιτητής έχει στολιστεί με αρκετούς χαρακτηρισμούς, αλλά το "κοράκι" είναι ο κλασικός. 
Προέρχεται φυσικά από το μαύρο χρώμα της στολής που φορούσαν αποκλειστικά παλαιότερα, πριν αντικατασταθεί από κάτι φωσφορούχες που κάνουν τους διαιτητές του σήμερα να μοιάζουν περισσότερο με παρκαδόρους.

Περνάει μέσα από τον παίκτη / Ντριπλάρει άνθρωπο σε τηλεφωνικό θάλαμο/ την κολλάει στο πόδι
Οι παραπάνω εκφράσεις υποδηλώνουν την μεγάλη ικανότητα ενός ποδοσφαιριστή να ντριπλάρει τον αντίπαλό του.

Μαστραπάς
Οποιοδήποτε τρόπαιο μπορεί να κατακτήσει κάποια ομάδα, πρωτάθλημα ή κύπελλο. Λαϊκή λέξη που χρησιμοποιείται κυρίως για το κύπελλο του νερού, αραβικής προέλευσης, στα ελληνικά από το τουρκικό maşrapa.
"Έχεις φτάσει εικοσιπέντε χρονών και δεν έχεις δει ακόμη ούτε ένα μαστραπά"

Εκεί που γαμιούνται οι αράχνες
Ευφυέστατη έκφραση που δηλώνει ότι η μπάλα μπήκε στα δίχτυα εκεί όπου ενώνονται το οριζόντιο με το κάθετο δοκάρι, ακριβώς δηλαδή στο "Γ" της εστίας.
"Κερδίζουμε που λες ένα φάουλ, στήνει τη μπάλα έξω από τη μεγάλη περιοχή και το στέλνει εκεί που γαμιούνται οι αράχνες" 

Σαμιαμίδι
Ο μικρόσωμος και γρήγορος παίκτης που τρυπώνει με επιδεξιότητα στην αντίπαλη περιοχή. 
"Τι σαμιαμίδι αυτός ο Μέσσι"

Μπετόν αρμέ
Το ισχυρό υλικό από τον κατασκευαστικό κλάδο χρησιμοποιείται στην ποδοσφαιρική έκφραση "μπετόν αρμέ" για να δηλώσει την μαζική άμυνα. 
"Η Δόξα Δράμας κατέβηκε να παίξει μπετόν αρμέ, με πέντε αμυντικούς, τέσσερις μέσους να παίζουν πίσω και ένα ξεχασμένο σέντερ φορ" 

Κεφτέδες
Το σκορ μηδέν-μηδέν. Χρησιμοποιείται και η έκφραση "κουλούρια".
"-Πόσο έληξε το ματς;
-Κεφτέδες"

Παλτό
Παίκτης από μεταγραφή που έρχεται σε μία ομάδα μετά βαΐων και κλάδων, αλλά αποδεικνύεται πολύ κατώτερος των προσδοκιών. "Φοριέται" και η παραλλαγή "ημίπαλτο".
"-Ένα εκατομμύριο λέει τον πήραμε αυτόν και δεν ξέρει να βαράει ούτε πέναλτι.
-Ωραίο παλτό ψωνίσαμε πάλι"

Γούνες
Σε αντίθεση με την λέξη "παλτό" που αφορά ποδοσφαιρικές ικανότητες, το "γούνες" απευθύνεται σε κατηγορία φιλάθλων. Οι "γούνες" είναι οι φίλαθλοι της καλής κοινωνίας, και η έκφραση βγήκε από τις γυναίκες τους που έρχονταν παλιά στο γήπεδο με γούνα.

Πετσιά
Το ακριβώς αντίθετο. Οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί που βρίσκονται πάντα στο "πέταλο" του γηπέδου.

Μαρμίτα
Η "μαρμίτα" που προέρχεται από το ιταλικό marmitta (κι αυτό με τη σειρά του από το γαλλικό marmite), είναι κυριολεκτικά η κατσαρόλα, το σκεύος μαγειρικής.
Μεταφορικά χρησιμοποιείται για το "φαγοπότι" που γίνεται από διοικητικούς παράγοντες ομάδων, δημοσιογράφους ή παρατρεχάμενους που παίρνουν χαρτζηλίκι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Η μαρμίτα χρησιμοποιείται όχι μόνο στο γήπεδο, αλλά και σε άλλες περιστάσεις όταν υπονοείται κονόμα.
"Χαζός είναι να παραιτηθεί από υπεύθυνος τύπου; Να χάσει τη μαρμίτα;"

Δε στρίβει
Έκφραση για βραδυκίνητους αμυντικούς, που μέχρι να ακολουθήσουν τον παίκτη που επιτηρούν, αυτός τους έχει ήδη περάσει.
"Το δεξί μου μπακ δε στρίβει!"

Ή η μπάλα ή ο παίκτης
Αυτή η έκφραση χρησιμοποιείται για σκληροτράχηλους αμυντικούς, που δε θα τους περάσει ο αντίπαλος εύκολα. Αν δεν βρουν σε κάποια διεκδίκηση τη μπάλα, θα βρουν το πόδι του αντίπαλου παίκτη. Άουτς!

Έχω τη γραμμή του κέντρου ανάμεσα στα αρχίδια μου
Ξεκαρδιστική έκφραση για να δηλώσει κάποιος ότι κάθεται ακριβώς στο κέντρο του γηπέδου, δηλαδή σε πολύ καλή θέση.
"Έλα ρε! Με βλέπεις; πιο πάνω κάθομαι, ποια θύρα 8 ρε μαλάκα, έχω τη γραμμή του κέντρου ανάμεσα στα αρχίδια μου"

Αβαβά
Κάλπικος, ψεύτικος.
"Το πέναλτι ήταν αβαβά"

Καραμπινάτο πέναλτι
Το ακριβώς αντίθετο του "αβαβά". Οφθαλμοφανές.

Καφενείο
"Κερδίσατε το καφενείο τον Ακράτητο και κάνατε κάτι δηλαδή;"
Η ομάδα χαμηλών δυνατοτήτων, σαν να έχουν μαζευτεί οι θαμώνες ενός καφενείου και έχουν συστήσει ποδοσφαιρική ομάδα, κάτι που παλαιότερα συνέβαινε στα τοπικά πρωταθλήματα. Μάλιστα υπήρχαν και αγγελίες στις εφημερίδες "το καφενείο τάδε ζητάει ομάδα για παιχνίδι την Κυριακή".

Μπακλαβαδωτό ή πλεμάτι
Τα δίχτυα της ποδοσφαιρικής εστίας. Μπακλαβαδωτό από το σχήμα που έχουν τα κομμάτια του μπακλαβά όταν κόβονται και θυμίζουν τη δικτύωση του τέρματος. Πλεμάτι είναι λαϊκή λέξη για το δίχτυ.

Σφάζω με το βαμβάκι
Η έκφραση αυτή αναφέρεται σε διαιτητές οι οποίοι ναι μεν μεροληπτούν υπέρ μίας ομάδας, αλλά δεν χρειάζονται μία κραυγαλέα απόφαση για να το πράξουν, και προσπαθούν να ευνοήσουν δίνοντας φάουλ κοντά στην περιοχή, αγνοώντας κάποια όφσάιντ ή δίνοντας κίτρινες κάρτες.

Πιανόλα
Ο χρηματισμένος.

Αστραχάν
Έκφραση δανεισμένη από τα ιπποδρομιακά στοιχήματα. Παρατσούκλι βραδυκίνητου αλόγου, που χρησιμοποιείται μεταφορικά και για παίκτες αντίστοιχων... επιδόσεων.
"Που να την προλάβεις τη μπάλα ρε Αστραχάν..."

Φυτά
Οι εύπιστοι οπαδοί που ενστερνίζονται χωρίς πολλή σκέψη όσα διαβάζουν στις εφημερίδες ή όσα ακούν στο ραδιόφωνο.
"Ποιά χρέη ρε φυτό που μας κλέβουν και δεν έχεις πάρει χαμπάρι τίποτε;"

Κοιμάται στον πάγκο
Έκφραση που χρησιμοποιείται για προπονητές που δεν "διαβάζουν" σωστά έναν αγώνα για να προχωρήσουν στις κατάλληλες οδηγίες ή αλλαγές.

Τον Κουτσοβλαχοδημητροκαραθεοδωρόπουλο;
Τυχαίοι συνδυασμοί από συνθετικά ελληνικών επιθέτων, που δίνονται ως ειρωνική απάντηση όταν κάποιος λέει ότι στην ομάδα πρόκειται να έρθει κάποιο "μεγάλο όνομα"...

Γιόμα
Το βαθύ γέμισμα στην αντίπαλη περιοχή, συνήθως στο πουθενά.
"Όλο με γιόμες παίζουμε και δε στρώνουμε τη μπάλα κάτω"

Δέκα μπάλες για την πάρτη του
Χρησιμοποιείται για τον παίκτη που ναι μεν είναι εντυπωσιακός ντριπλαδόρος, αλλά δε πασάρει αρκετά καταλήγοντας στην υπερβολή.

Το τσαφ
Ηχομημιτική λέξη από τον ήχο που κάνει η μπάλα όταν δε τη βρίσκεις "γεμάτη". Αμυντικό λάθος με ολέθριες, συνήθως, συνέπειες. Λέγεται και "λούφα".

Ζαλίζω τη μπάλα
Λέγεται για την κατάχρηση της ντρίπλας.

Έπνιξε (ή έκανε γαργάρα) το πέναλτι 
Όταν ένας διαιτητής δε δείχνει κάποιο καταφανέστατο πέναλτι.

Μπουκαδόρος
Χαρακτηρισμός για παίκτη που έχει την τεχνική κατάρτιση και την ταχύτητα να εισέρχεται στη μεγάλη περιοχή του αντιπάλου.

Διαβάστε επίσης:

Η αργκό του γηπέδου (β' μέρος)

Η αργκό του γηπέδου (γ' μέρος) 

5 σχόλια:

  1. Εξαιρετική δουλειά φίλε μου!!!!!μαζεμένα όλα τα παλτά του ποδοσφαίρου!!!αχχααχαχαχαχ!!!!
    ένας "κόσμος" μέσα στον κόσμο, ένας οργανισμός, το ποδόσφαιρο και ο αθλητισμός γενικότερα με την δικιά του σημασία, αποδεδειγμένα στην κοινωνία...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο μπουκαδόρος, σύμφωνα με τον Πετρόπουλο είναι και είδος διαρήκτη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Χρησιμοποιείται και σήμερα και μάλιστα η έκφραση στάθηκε αφορμή να κατηγορηθεί για ρατσισμό ο γνωστός αθλητικογράφος Πανούτσος, επειδή είχε γράψει "ο συγκεκριμένος παίκτης κάνει μπούκα πιο γρήγορα από Ρουμάνο στη Φιλοθέη".

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΔΗΜΟΦΙΛΕΣΤΕΡΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ